Socrates wist het al.
Hoe meer ik weet, hoe minder ik weet.
Maatschappelijke discussies worden vandaag de dag gevoerd met verschillende waarheden. Wat de massa vindt klopt en wat een scepticus vindt is populistisch of ontvangt het stempel complotdenker. Zeitgeist – denken en handelen van het merendeel van de bevolking – speelt een belangrijke rol in dé waarheid.
Dan gaat het over de waarheid waarbij ik mensen anderen zie uitlachen als ze vragen waarop die waarheid is gebaseerd.
De ‘dat is MAVO-4 stof’-waarheid.
Klimaat. Migratie. Cultuur. Schaarste.
De waarheid is een consensus onder een grote groep mensen.
Appels vallen omlaag. (1680)
Alvleesklierkanker is niet te genezen. (2019)
CO2-uitstoot veroorzaakt klimaatverandering. (2019)
Mensen moeten websites categoriseren in een database. (1997)
De aarde is plat. (1491)
Vliegende auto’s bestaan niet. (2011)
Mensen gaan écht niet computeren op een schermpje ter grootte van een grote-mensenhand. (2006)
Roken is gezond (1960).
Een praatpaal in je woonkamer? (2019)
Niemand heeft een patent op de waarheid. Dat wil zeggen, de waarheid is een oordeel over de werkelijkheid. En de werkelijkheid is zoals wij onze menselijke waarneming omschrijven.
Ik kan geen overleden mensen zien, maar toch zijn er mensen die zeggen dat ze dat wel kunnen. Of kunnen voelen. Wat is dan de waarheid? En de werkelijkheid?
‘Geven’ is een paasgedachte. Daarom wil ik daarmee afronden.
Als je samen met iemand anders op zoek bent naar de waarheid of de werkelijkheid. Misschien wel in een verhitte discussie. Dan is het mooiste dat je iemand kunt schenken je openheid. De kwetsbaarheid om wat jij kent, en weet én voor waarheid aanneemt, ter discussie te stellen. En nieuwsgierig samen op zoek te gaan naar iets dat je gezamenlijk een stukje dichter bij de werkelijkheid brengt.
Want zoals Socrates al ver vóór het Romaanse jaar 0 liet optekenen:
Échte wijsheid is weten dat je niets weet.